In Transactionele Analyse is de zogenaamde Dramadriehoek een bekend gegeven. Tijdens een gesprek gisteren, zag in ineens een andere dramadriehoek die behulpzaam lijkt om te herkennen. Kijk je met me mee?

Eerst dan even de dramadriehoek uit de transactionele analyse. Daar wordt het gebruikt om gedrag te beschrijven waardoor communicatie en samenwerking sterk belemmerd worden. Alle spelers hebben volgens dit model verborgen bedoelingen waarvan zij zich niet bewust zijn. Terwijl zij denken goede intenties te hebben, zijn de onbewuste bijbedoelingen negatief en belemmeren zij de communicatie. In deze dramadriehoek wordt ervan uitgegaan dat een mens tijdens transacties (c.q. menselijke interacties) één (of meer) van drie posities kan innemen: de aanklager, de redder of het slachtoffer. Hoe deze drie rollen zich met elkaar verhouden bepaalt het gedrag van de spelers.

Het TA-model gaat er dus vanuit dat er in jezelf iets speelt én dat er in de ander iets speelt. En dat die twee zaken elkaar beïnvloeden. Gezien vanuit inzicht in de 3 principes kán dat eigenlijk niet omdat de menselijke ervaring binnenstebuiten werkt. Niet wat daarbuiten gebeurt, beïnvloedt jou, maar wat aan jouw kant gebeurt.

Als we vanuit dat uitgangspunt naar ‘drama’ kijken, dan zie ik vandaag (want morgen kan ik iets heel anders zien, zo werkt het dan ook weer) óók een dramadriehoek. Drie dingen die ervoor zorgen dat we een nare ervaring hebben:

1. Tijd. Alle nare ervaringen worden (extra) pijnlijk door ze te koppelen aan de toekomst of het verleden. “Straks blijft dit altijd zo!”, “Wat als volgende week XYZ gebeurt?”, “Ik had dit gisteren ook!”.
   Zonder de factor tijd kán er geen probleem zijn. Er wordt misschien verdriet ervaren, of fysieke pijn, of een sensatie die we angst noemen. Maar zonder verleden of toekomst waar we het aan kunnen koppelen, is dat een ervaring in het moment die in mum van tijd vervangen wordt door de volgende ervaring.
2. Weerstand. Alle ervaringen worden (extra) pijnlijk door het verzet ertegen. “Dit mag/wil ik niet voelen!”, “Hier ben ik te 3P/volwassen/mannelijk/vrouwelijk/oud/jong voor!”, “Dit mag niet gebeuren!”, enz. Zonder dat verzet of die weerstand, is er nu, hier een ervaring. In de vorm van een sensatie zoals een gevoel, een emotie of iets lichamelijks. Zelfs als het lijkt alsof er weerstand is tegen een voorval, is het altijd de weerstand tegen een sensatie. Ga maar na. Je rijdt je auto total-loss. Of je liefste vriendin blijkt ernstig ziek. Dan is er de sensatie van boosheid of angst of verdriet. Alleen dát kun je ervaren. Je ervaart nooit rechtstreeks de kapotte auto of de zieke vriendin. Er is altijd dat filter via denken en bewustzijn waardoor er een sensatie is die we weg willen hebben.
3. Onzekerheid (die ook als angst benoemd kan worden). Zodra er ergens, soms diep van binnen, geloofd wordt dat er gevaar dreigt, dat er omstandigheden zijn die je niet aan zult kunnen of dat jíj́ en jij alleen verantwoordelijk bent voor de loop van het leven dan is onzekerheid een feit. En vanuit die onzekerheid/angst is er gedrag dat onhelder en vaak onhandig is.

Herken je dat bij elk ‘drama’ dat ervaren wordt eigenlijk altijd zowel tijd, weerstand als onzekerheid een rol spelen? Wij zijn benieuwd en horen graag jouw mijmeringen hierover. Dat kan via De Slagersdochters App als je lid bent van de Makkelijk Leven KoffieCorner, via mail naar vragen@slagersdochters.nl (dan behandelen we je mijmering of vraag in de Radioshow) of als reactie op deze blogpost.

Ps: Het zou zomaar kunnen dat je na het lezen van dit blogje denkt: “Tsja, okay, prima, drie dingen… en wat doe ik dan om geen drama meer te ervaren?”. Ook wat dit betreft werkt inzicht in de 3 principes anders dan bijvoorbeeld Transactionele Analyse. Je hoeft namelijk niks te doen. Herkennen hoe de menselijke ervaring tot stand komt, is genoeg om die ervaring (soms langzaam maar zeker, soms heel snel) makkelijker te maken.