De mannen kunnen fantastisch koken en hebben de finale van het kookprogramma bereikt. In de keuken worden zij ontvangen en bevraagd door een driekoppige jury voordat zij aan de slag gaan met hun gerecht. Een van de professionele koks wil van één van de stikzenuwachtige amateurs weten: ‘hoe sta je daar?’ En dat vond ik een interessante vraag. Het eenvoudige antwoord hierop was namelijk nogal overduidelijk en voor iedereen waarneembaar. De finalist stond daar op twee benen. Stevig op de grond. Handen op de rug. Rechtop. Witte koksjas aan. Rood hoofd.
Maar dat wilde het jurylid niet horen natuurlijk. Veel te saai. Dat begreep de finalist ook wel. Wat er verteld moest worden was hoe hij zich voelde. Welke gedachtenenergie er door hem heen stroomde. Welk verhaal hij daar van maakte. Iets over een toekomst, spanning, levensbelang. Dát maakt leuke televisie; daar kunnen we ons mee identificeren. Ons inleven en meeleven. Hartstikke leuk. Dat spel spelen we hier in ons aardepakje. Geeft niets. Er is alleen wel een ‘dingetje’; vaak nemen we die gedachten en gevoelens en het verhaal uiterst serieus. We zien deze als een (belangrijke) waarheid, in plaats van een tijdelijke realiteit. En daar gaan we vaak letterlijk de mist in. Raken we verstrikt en verward in het verhaal en verliezen we uit het oog dat het allemaal uitsluitend in het denken plaatsvindt.
Er is in het leven nooit iets anders dan simpelweg staan, zitten, liggen, (voort)bewegen. En een psychologische ervaring dus: gedachten die in het bewustzijn komen en een van zichzelf vluchtige ervaring creëren. Zolang de gedachte wordt beleefd. We staan, zitten, liggen of bewegen en beleven daarbij gedachten en gevoelens. Ga maar eens bij jezelf na of je ooit iets anders gedaan hebt dan staan, zitten, liggen en bewegen.
Er is niets mis met interesse en aandacht voor de belevingswereld van onszelf en anderen. Maar zullen we ook, als het overduidelijk wringt en schuurt van binnen, de compassie die we voor ons mens-zijn hebben ondersteunen met inzicht in hoe we psychologisch functioneren? Dat kan een zwaar verhaal zomaar doen oplossen terwijl we blijven genieten van de mooie verhalen. Of we maken (uiteindelijk?) helemaal geen onderscheid meer en beleven vreugdevol het hele mens-zijn.