Toen mijn moeder in een verpleeghuis zat vanwege haar vergevorderde dementie, waren er experimenten gaande met zorgrobots. Grappige bouwsels die zelfs een dansje konden doen. Prachtig geprogrammeerd door knappe koppen. Ze voerden simpele opdrachten uit en gaven (uiteraard voorgeprogrammeerde) antwoorden op verschillende vragen.
Laatst dacht ik daaraan terug, toen ik luisterde naar een aantal verhalen over ‘de zorg’ en getuige was van een paar interacties. Er waren protocollen, zo werd gezegd, waar de medewerkers zich aan moesten houden. Er waren standaard antwoorden op verschillende zorgvragen. Voor uitzonderingen daarop moest een heel ingewikkeld traject worden gevolgd, en eigen initiatieven of spontane responsen werden door de ‘zorgmanagers’ soms zelfs bestraft. Een simpel gebaar of een extra handeling uit pure medemenselijkheid werd niet gewaardeerd door degenen die het ‘voor het zeggen’ leken te hebben. Het verbazingwekkende vond ik dat er geen opstand tegen kwam. Hooguit wat gesputter en gemopper tussen de verzorgenden onderling. Hier en daar stiekeme ‘rebellie’.
Zelfs sommige artsen met een eigen praktijk en veel kennis en kunde, zo vernam ik, handelen en spreken niet vrijuit, spontaan en medemenselijk. Maar baseren eveneens hun handelen en spreken op angstige aannames en toekomstprojecties (als ik valse hoop geef, dan…als ik ernaast zit, dan…).
Interessant. Hoe bang we zijn geworden, en dat geldt natuurlijk niet alleen in deze beroepsgroep. Hoe er uit onzekerheid (angst voor fouten, angst voor elkaar, angst voor rechtszaken, angst voor de dood) een heel systeem is opgetuigd dat mensen in een keurslijf probeert te dwingen met (financiële en andere) middelen.
Ik dacht: de zorgrobot bestaat dus al. Hij is van vlees en bloed en laat zich in alle onschuld en uit onzekerheid programmeren. En geeft misschien het systeem de schuld*.
Er is echter een ander, gezonder uitgangspunt beschikbaar. Dat van helderheid-in-het-moment waar ieder mens over beschikt.
(*En ik generaliseer hier even, hè? Er zullen heus ook heel veel mensen in deze sector werken die wél autonoom handelen. Vanuit eigen wijsheid, zekerheid, inzicht, helderheid en medemenselijkheid.)
Afbeelding van uleem odhit via Pixabay
