“Ik kan me daar dus écht niet in verplaatsen. Zo’n baan wil toch niemand?” hoor ik een stem achter me zeggen als ik de supermarkt uit loop. “Ja, en dat op die leeftijd. Zou je dan niet iets beters moeten kunnen krijgen?” vervolgt een tweede stem. Ik vermoed dat ze het hebben over de wat oudere caissière waardoor ze geholpen zijn.
Waarschijnlijk herken je de gedachtegang van deze twee supermarktgangers wel, omdat je een mens bent en je als mens nu eenmaal niet alles even leuk vindt. Ik in ieder geval niet.
Zo vond mijn beste vriendin op de middelbare school Natuurkunde het allerleukste vak. Een onderwerp waar ik echt niets mee kan. Ook ken ik iemand wiens hobby het is om minuscule kraaltjes te beschilderen met tandenstokers, terwijl ik praktisch gezien al niet eens genoeg geduld heb om tandenstokers te gebruiken waarvoor ze daadwerkelijk bedoeld zijn. Verder woonde ik ooit naast iemand die elke dag stofzuigt. Nou… Daar kan ik me dus écht niet in verplaatsen. 😉
Je in een ander verplaatsen is niet alleen in zo’n context een ‘ding’. Nee, “Verplaats je eens in de ander” is ook een veelgehoord advies. Bijvoorbeeld als er sprake is van een conflict. We denken dan dat het zinvol is om ons in een ander te verplaatsen zodat het makkelijker wordt om het op te lossen. Blijkbaar vinden we het een heel handig concept.
Maar… je kan je helemaal niet verplaatsen in een ander. Überhaupt niet. Of het nu gaat om een hobby of een conflict.
We nemen de wereld waar door het filter van onze gedachten. Die gedachten bepalen hoe de wereld eruit ziet vanuit jouw oogpunt. Er ontstaat een realiteit door. Daar kom je niet onderuit, want je zit tenslotte ‘vast’ in je aardepakje en je neemt alles waar via je gedachten – ook de realiteit van andere mensen. Je kan je proberen in iemand te verplaatsen, hun gedachten na te bootsen, maar dan nog ben je niet écht bij de kern van wat diegene ervaart. Zien of voelen wat er voor een ander is, is onmogelijk.
Natuurlijk is empathie een goede eigenschap, een psychopaat is niemands favoriete gezelschap en het zou vermoedelijk niet al te best zijn voor de samenleving als we ons allemaal als zodanig zouden gaan gedragen.
Maar hoe fijn is het om je te realiseren dat je niet perse hoeft te begrijpen waarom iemand doet wat hij doet? Dat je gewoon kan leven met compassie voor wat anderen doormaken zonder dat je het gevoel hebt dat je het precies zou moeten kunnen volgen. Of het voor ze zou moeten oplossen of veranderen.
Zou dat niet veel makkelijker zijn?
De mensen in de supermarkt zouden zich in ieder geval niet meer hoeven vereenzelvigen met het idee van na je 18e nog achter een kassa werken. En jij, wat zou jij kunnen loslaten?
