“Ik ben mezelf niet”, zei hij tegen me. En ik keek naar hem en begreep het niet. Daar zat hij, tegenover me aan tafel en hij zag er best als zichzelf uit. Tenminste, dat nam ik aan, want zo vaak had ik hem nog niet gezien.
“Ik voel me heel anders dan normaal gesproken en reageer ook anders”, vervolgde hij. En toen snapte ik wél wat hij bedoelde. Meende ik ook te herkennen waar hij naar verwees.
Zo te horen liep zijn hoofd over van gedachten. Gedachten die op hun beurt allemaal van gevoel, emotie en lichamelijke sensaties worden voorzien door het bewustzijn. Zo werkt het nu eenmaal, dat systeem waarmee de menselijke ervaring tot stand komt. Je leeft en je beleeft je gedachten. Kunnen we weinig aan veranderen. Hoeven we trouwens ook niet.
Het effect van dat hoofd vol gedachten en de bijbehorende special effects mag dan logisch zijn, maar heel vaak willen we die ervaringen niet. Maakt het onzeker als je beleving ineens niet klopt met het beeld dat je van jezelf hebt. Bijvoorbeeld als je voor je gevoel altijd die sterke vrouw was en je ineens paniekerig loopt te huilen, dacht een mensen-mens te zijn en nu meer zin hebt om alleen te zijn of jezelf altijd een optimist vond en nu het gevoel hebt met je rug tegen de muur te staan zonder uitweg.
We willen graag terug naar wat de status quo leek; het beeld dat we van onszelf hebben, het verhaal dat in de loop van je leven jouw ‘verhaal van ikke’ is geworden. Soms houden we zelfs vast aan dat verhaal als die status quo eigenlijk negatief is. Wat zich uit in uitspraken als “Ik ben nu eenmaal een moeilijk persoon”, “Ik kan niet tegen verandering” of “Ik was altijd al verlegen”.
Alleen bestaat die status quo niet en heeft hij nooit bestaan. Dat leek slechts zo omdat je – net als iedereen – last hebt van ‘observer bias’: we zien wat we willen of verwachten te zien. (Denk aan de blauwe auto die je hebt gekocht, waarna het er opeens op leek dat de halve wereld in een blauwe auto rijdt, terwijl je dat voorheen niet opmerkte.)
Je bent al je hele leven onderhevig aan een voortdurende stroom van denken. Zelfs ’s nachts als je slaapt, gaat het denken door in de vorm van dromen. Met elke nieuwe gedachte is er een totaal nieuwe ervaring. Ben jij een totaal nieuwe ervaring. Zoveel kleuren auto’s als er rondrijden, minstens zoveel verschijningsvormen zijn er van jou.
Maar door die observer bias hebben we een bepaalde verschijningsvorm vastgepakt en ‘ik’ genoemd. Om vervolgens, volkomen onbewust, in verzet te gaan tegen elke ervaring die niet klopt met ons ‘verhaal van ikke’ en te streven naar ervaringen die dat wel doen.
Hoe cool is het dan om te gaan herkennen dat ‘jij’ niet als zodanig bestaat omdat je met elke frisse gedachte weer fris verschijnt. Hoeveel vrijheid kan het je geven als je weet dat je een ervaring in het moment bent die tot stand komt door een samenspel van levensenergie, denken en bewustzijn. Dan hoef je niet meer te streven naar een bepaalde ervaring of te voldoen aan het beeld dat je van jezelf hebt.
Want onder je verhaal, achter al dat denken of voor al die ervaringen zit altijd maar één ding. Dat wat je werkelijk bent, zonder je verhaal: pure energie, pure liefde.
