“Ik heb het waarschijnlijk veel drukker dan jij, daarom kan ik minder goed aan bepaalde dingen denken.” zegt de vrouw tegen haar collega. Je ziet de collega vervolgens twijfelend kijken. Want wat antwoord je op zoiets? “Ja, ik heb inderdaad een veel makkelijker leven dan jij”? Toch niet helemaal sociaal wenselijk.
Mij zet het aan het denken over excuses in zijn algemeenheid. En dan met name over het concept van een ‘goed excuus’ hebben. Het type excuses zoals in de hierboven beschreven situatie, maken we als reactie op een onprettig of ongemakkelijk gevoel. Daar wil je vanaf en het excuses verzinnen voor je gedrag of vermeende tekortkomingen is daarvoor een middel dat we vaak ongemerkt inzetten.
Je voelt je bijvoorbeeld bedreigd. Misschien door een collega met betere plannings-skills dan jij denkt te hebben, zoals in het voorbeeld hierboven. Of door je broer met zijn fantastische baan, zijn vrijstaande huis en zijn dikke auto. Of die vriend of vriendin die super goed kan leren, kan zingen of kan tekenen. Misschien is het geen bedreiging die je ervaart, maar iets anders dat niet fijn aanvoelt. Angst, verdriet of schaamte bijvoorbeeld.
Hoe dan ook verzinnen we een reden waarom we iets wel of niet doen of ons op een bepaalde manier gedragen. We proberen het goed te praten, schrijven als het ware een stukje ondertiteling voor een scène in het verhaal van ons leven.
Waarom? Iets met dat we de gedachten van andere mensen willen sturen, vermoed ik. Want o wee als je toch eens een slechte indruk op iemand zou maken.
Het jammere is alleen dat we ons (in ieder geval op die momenten) niet realiseren hoe onnodig het maken van excuses is. Of het nou goede of slechte zijn, het blijft tegenstribbelen tegen iets wat helemaal niet bestaat. De mening van een ander, een oordeel dat wellicht zou kunnen komen, een eigen tekortkoming die we menen waar te nemen maar ook slechts jouw gedachte is.
Want wie ze ook denkt: gedachten zijn nooit onwrikbare waarheid. En ze hebben al helemaal geen macht of invloed over ons. Ze bepalen niet ons welzijn.
We voelen ons soms misschien ongemakkelijk, maar het maken van excuses zorgt er daar bovenop nog eens voor dat we heel druk bezig zijn in ons hoofd. Met bedenken wat de ander misschien denkt en daarop dan vervolgens een reactie bedenken. Je merkt het al aan die zin – daar wordt het ingewikkeld van. 😉
En dat terwijl het gewoon makkelijk kan. Door het besef dat ook ongemakkelijke gedachten vloeibaar zijn en de ongemakkelijke sensaties die daarbij horen dus vanzelf weer verdwijnen. Ook zonder verklaringen voor je gedrag.
Hoeveel zou er voor jou veranderen als je niet langer het gevoel had dat je excuses moest maken?
