Ben jij ook iemand die een grote capaciteit tot analyseren heeft?

Makkelijk hè, zo’n supersonisch snelle computer die alles overziet, fantastisch verbanden legt en razendsnel de beste ‘way to go’ vindt?

Ik heb heel lang gedacht dat het me een grote voorsprong gaf op anderen, mijn uitzonderlijk snelle brein. Soms vroeg ik me zelfs af hoe mensen met minder hersencapaciteit het voor elkaar kregen om door het leven te navigeren. Want ik zag heel veel voordelen aan dat analyseren en minstens evenveel nadelen van een minder onderzoekende geest.

Als iets goed geanalyseerd is, is het immers waar.

Ho, wacht… even terug… “als iets goed geanalyseerd is, is het immers waar”? Ja, zo voelt het wel, voor de meeste mensen. Dus beluisteren, bekijken en lezen we en masse de analyses die ons voorgeschoteld worden in de media. Hoe beter de beredenering in onze ogen klopt, des te meer waar we de conclusie vinden.

Daarbij zien we in mijn ogen twee zaken over het hoofd:

• Er is altijd wel ergens ter wereld iemand te vinden die even zorgvuldig heeft geanalyseerd, maar tot een andere conclusie kwam. Die twee tegengestelde conclusies kunnen nooit allebei waar zijn.

• Een analyse is niets meer en niets minder dan een serie gedachten die in iemand opkomt. Een betere analyse is daardoor eigenlijk niks anders dan meer gedachten over hetzelfde onderwerp. Meer gedachten-zijpaden misschien, of een langer gedachtenspoor over hetzelfde onderwerp. Maar méér gedachten is niet hetzelfde als ‘waar’.

Er klopt dus iets niet aan dat hele analyseren, hoe waar de onderliggende gedachten ook lijken (én voelen).

Ik zou je hier graag eens de optie voorleggen dat geen enkele gedachte waar is maar ‘slechts’ heel waar voelt. Doordat het bewustzijn elke gedacht voorziet van special effects, sensaties, kleur, geur, smaak en emoties, voelen we ons denken. En wat we voelen, krijgt waarheidsgehalte.

Wat nou als elke gedachte die opkomt, willekeurig en neutraal is maar geanimeerd door bewustzijn, zijn willekeur verliest? Wat is een analyse dan nog waard? Jij hebt ongetwijfeld je eigen antwoord maar mijn conclusie is: niks. Analyseren is een heel veel gedachtenruis. Heel veel geloof in heel veel gedachten met als gevolg dat we onszelf wegdenken bij de rust en ontspanning die ons geboorterecht is. Analyseren is bezigheidstherapie-voor-gevorderden. Het lijkt je wat op te leveren (die voordelen analyseren we er lekker bij) maar uiteindelijk is het slechts echt lijkende gebakken lucht.