Laatst zag ik een fantastisch filmpje van tekeningen die een begaafd kunstenaar op straat maakt. Overal ter wereld tovert hij toefjes gras om tot de haren van fantasiefiguurtjes en worden putdeksels in zijn tekeningen ogen of koekjes. Ik keek gefascineerd hoe de artiest enkele lijnen neerzette en deze inkleurde waarna mijn hersenen direct het driedimensionale beeld van een kuil zagen verschijnen waar in ‘werkelijkheid’ een tweedimensionale stoep was. En vroeg me af hoe we eigenlijk ooit de waarnemingen die via onze zintuigen binnenkomen, serieus kunnen nemen.

Als mijn ogen/hersens met een paar eenvoudige lijnen en kleuren al voor de gek gehouden kunnen worden, hoe zit het dan met de rest van de wereld die ik waarneem? Met alles wat ik zie, hoor, ruik, proef, voel, kortom: ervaar?

Wie ooit een virtual reality bril op heeft gehad, kan zich vast herinneren hoe echt de wereld die in het computerprogramma van de bril was geprogrammeerd eruit zag. Hoe je hele lijf daarop reageerde, in plaats van op de ‘realiteit’. Wie het fenomeen fantoompijn kent of wel eens het experiment met de spiegel en de rubberen hand heeft gezien of ondergaan, herinnert zich ongetwijfeld hoe ook het gevoel van pijn opgewekt kan worden door een illusoire prikkel. Wie het simpele gegeven bekijkt dat sommige mensen koriander heerlijk vinden terwijl anderen zeep proeven, zou zich kunnen realiseren dat ook smaak en reuk een persoonlijke interpretatie is.

Het lijkt me een kleine stap naar de realisatie dat geen enkele waarneming, van wat dan ook, de WAARheid is. Interessante vraag is dan; waarom verdedigen we onze waarnemingen dan zo vaak en graag met hand en tand? Waarom cultiveren we dan zo zorgvuldig het beeld dat we van onszelf hebben? Of verwerpen we het met walging? Waarom bestrijden we ‘andere’ waarnemingen van onze ‘medemens’ dan te vuur en te zwaard? Waarom trekken we ten strijde tegen die ‘anderen’, wetend dat we ook hen slechts waarnemen?

Sydney Banks: “If you want to know Truth, you have to ignore the senses“.

Zouden we elkaar niet kunnen vinden en ont-moeten in de weidse ruimte achter de persoonlijke waarnemingen? Zou de verbinding en de rust die we uiteindelijk zoeken niet zitten voorbij de wereld die we menen te zien? Zijn dat niet de fundamentele vragen die gesteld moeten worden?

Image by Charlie Yoon from Pixabay