Lubach maakte afgelopen zondag een item waarin enkele extreme uitwassen van een diep geloof in bepaalde denkbeelden werden getoond, inclusief bedreigend gedrag richting medemensen die andere denkbeelden hebben. Het ging over ‘complotdenkers’ die volgens Lubach in een compleet eigen realiteit leven. En dat klopt natuurlijk ook. Dat geldt immers voor ons allemaal. Het werd uiteindelijk een grappige sketch over wat ‘de fabeltjesfuik’ genoemd werd. Geweldige term die mij ook weer inspireerde.

De Netflix documentaire The Social Dilemma laat prima zien hoe zo’n fuik werkt op Social Media. Op basis van waar je interesse in toont (eenvoudig gezegd) krijg je steeds meer van hetzelfde gepresenteerd. Mijn eigen zoon deed ook onderzoek naar algoritmes, lekker hip binnen dating apps, en kwam daarmee tot verbazingwekkende ontdekkingen in die richting. Bovendien kennen we, nog voor Social Media überhaupt een ding was, de termen ‘cognitieve of confirmation bias’ en ‘self fulfilling prophesy’ die ook in die richting wijzen, maar dan via de psychologie van de mens. Wat dat betreft is er dus niets nieuws onder de zon, alleen wordt het steeds duidelijker en extremer door alle informatie die vrij beschikbaar is op het Internet en vanwege de werking van Facebook- en andere algoritmes.

Linda leeft bijvoorbeeld op Facebook nog een beetje in een wereld van marketing, succes en verkoopfunnels waar ze totaal geen belangstelling meer voor heeft. Ik word best vaak uitgenodigd om licht en liefde te sturen naar de wereld en om me richting andere (vijfde) dimensies te mediteren. Op Facebook krijgen wij twee verschillende werelden gepresenteerd. Alleen al dit simpele voorbeeld van ons tweeën laat zien dat de zogenaamde fuiken alle kanten op kunnen werken. Over alle mogelijke onderwerpen. En over en weer noemen we dan andermans fuik ‘waanzin’ en de onze ‘wetenschap’. Wat buiten ons geloof valt bestempelen we als ‘verzinsels’ en wat binnen onze overtuigingen past is waarheid.

We beleven online een ‘eigen’ wereld met gelijkdenkenden en ook ‘live’ bewegen we ons graag en vaak binnen groepen met soortgelijke denkbeelden. Waar we soms uitstappen of ons van afkeren (bevrijden?) om ons vervolgens bij een andere groep aan te sluiten. We menen dan het licht te hebben gezien. Binnen zo’n online en offline wereld of groep nemen we complotten waar, een vaderlijk beschermende overheid, domheid van anderen, engelen met boodschappen, overal camera’s, buitengewoon veel paddenstoelen, dwang, tegenwerking, liefde en licht, overal gevaar en dreiging of lichtblauwe Fiatjes 500 (mijn persoonlijke favoriet).

We nemen bovendien concepten aan voor de waarheid en belanden ook op die manier in een fabeltjesfuik. Opvoeding is een fabeltjesfuik. Cultuur is een fabeltjesfuik. Succes is een fabeltjesfuik. Religie is een fabeltjesfuik. Wetenschap is een fabeltjesfuik. Normen en waarden zijn een fabeltjesfuik. Zelfs het begrip van de 3 principes kan een fabeltjesfuik worden, als we dit gaan zien als een nieuw geloof of psychologische wetenschap.

Even met een ‘bredere’ blik bekeken zou ik zeggen (en geloof mij niet!) dat we allemaal in de realiteit van het Denken leven. Zonder uitzondering. Elke gedachte die jou als persoon afscheidt van het geheel, van onze ware natuur, is al een eerste stap de grootste fabeltjesfuik ooit in: die van de wereld van de vorm. De wereld van ik en jij. Van wij en zij. Van tijdelijke werkelijkheden waarin niemand de waarheid kan spreken. Want elk woord valt binnen die gecreëerde werkelijkheid.

Voorbij de beschuldigingen van domheid of volgzaamheid over en weer zouden we zo misschien kunnen zien dat alleen de mens die angst ervaart op zoek gaat naar een beter passende werkelijkheid. En uiteindelijk dus: houvast. Waar het niet (nooit) te vinden is. Hoe consistent jouw favoriete fabel ook bewezen is, hoeveel mensen er ook met jou in die specifieke fuik zitten en het met je eens zijn.

Wat doen we dan, in plaats van ons vertrouwen in fabeltjesfuiken te stellen?

-Ten eerste zou ik zeggen: Kijk voor jezelf. En dan niet zoals dat ‘normaal’ wordt geadviseerd. Want dan wordt het spitten in andermans fabels of voortborduren op fabels die je al gelooft. Nee; kijk IN (de stilte van) jezelf. Naar je ware natuur. Niet even snel, maar steeds opnieuw. Ga voorbij alle fabels. Of er dwars doorheen. Voorbij ik en jij en wij en zij en alle vormen. (Ook leuk en een tip van de zoon die ik met plezier opvolg: af en toe juist opzoeken wat je tegenstaat. Waar je niets van gelooft. Een fabel waar je weerstand tegen hebt)

En zie vervolgens maar met welke fabels je nog mee wilt spelen (als jij daar al over gaat).

-Ten tweede: er is niets (geen opdracht) te doen, anders dan wat al gebeurt: ervaren. Van dit, hier, nu. Dat heeft niets nodig, ook geen conceptualiseren (er een fabeltje van maken). Er is ook niets te weten, zelfs niet over hoe je moet reageren of hoe je je dient te gedragen voordat het van je gevraagd wordt. Of, ‘beter’ gezegd: voordat het gebeurt.

Simpel.

Image by Sarah Richter from Pixabay