De laatste tijd meen ik een interessante vorm van slachtofferschap te bespeuren: de overtuiging dat we overgeleverd zijn aan onze emoties. Om me heen hoor ik mensen dingen zeggen als:

“Ik ben nu eenmaal een depressief persoon”

“Ik hou mezelf tegen met mijn angst”

“Ik ben er zo van overtuigd dat ik het niet kan, dat het me ook niet lukt”

Wat al die uitspraken in mijn ogen met elkaar gemeen hebben is de onderliggende aanname dat je iets met die depressieve gevoelens, angst of misplaatste overtuigingen moet. Degene die de uitspraak doet (en vaak ook zijn/haar omgeving) ziet de emotie of overtuiging in kwestie als waar of solide. Als een ding dat er nu eenmaal is. Dus daar moet mee gedeald worden.

Een “ding” waar je onvermijdelijk aan onderhevig bent. Alsof je er het slachtoffer van bent en niets anders kunt doen dan er mee te leven of er tegen in verweer te komen.

Als je weet wat je met je leven wilt, lijk je dus maar één keuze te hebben: de oorzaak van de depressie achterhalen, de angst overwinnen en de overtuiging omdenken of ombuigen. We moeten aan het werk of alles zal blijven zoals het is. En dat laatste willen we – koste wat het kost – vermijden.

Wat je vanuit deze visie over het hoofd ziet, is het feit dat de depressie, de angst of de overtuiging uit eerder genoemde voorbeelden, niet “een ding” is. Het is niet solide. Het is niet waar. Dat lijkt alleen maar zo.

Het is geen vaststaand feit, geen solide ding, maar een gedachtenconstruct. Eén of meer gedachten die je serieus neemt en gelooft. Dat is prima en dat mag, maar je hoeft ze niet serieus te nemen en te geloven.

Je hebt de vrije wil om iets anders te denken. Je hebt de vrije wil om jouw “ding” niet of minder serieus te nemen. Zoals je in de bioscoop de vrijheid hebt om te geloven en voor waar aan te nemen wat je op het witte doek ziet. Of juist er naar te kijken en je te realiseren dat het een film is. Bedacht. Niet echt. Maar wel lekker meeslepend 🙂

We hebben altijd de vrije wil om onze gedachten – of ze nou gaan over depressiviteit, angst of belemmerende overtuigingen – wel of niet serieus te nemen.

Toch leggen veel mensen hun gedachten zelden naast zich neer. Waarom? Ik vermoed omdat ze niet geleerd hebben hoe het systeem van onze psyche werkt.

De meesten van ons weten niet dat we allemaal onderhevig zijn aan een wetmatigheid waardoor onze gedachten tot leven komen via ons bewustzijn. En dat de beelden die dan ontstaan zo écht zijn, dat we geen keuze ervaren anders dan er in mee te gaan.

Zodra je echter begint te vermoeden dat wat je ervaart niet zo echt is als het lijkt (zoals een bioscoopfilm ook nooit zo echt is al hij lijkt) dan is er ineens ruimte voor jouw vrije wil. Dan heb je de vrijheid om je depressieve gedachten, angsten of overtuigingen te laten voor wat ze zijn: luchtspiegelingen die echt lijken maar het niet zijn.

Dan hoef je geen oorzaken te achterhalen, angsten te overwinnen of overtuigingen te lijf te gaan want je weet dat ze niet echt zijn en dat ze dus geen echte macht en kracht over je hebben. Dan zijn die depressieve of angstige gedachten er misschien nog steeds, maar kun jij ondertussen lekker je leven leiden in de wetenschap dat jij de vrije wil hebt om niet in je gedachten te geloven.